سیاست

بحران توافق هسته ای برجام"تحریمها " توافق رژیم ایران و آژانس؛ تقابل دولت با مجلس" رژیم ایران اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرد"جیک سولیوان: توپ در زمین رژیم ایران است"تروییکای اروپایی: تعلیق پروتکل الحاقی، ادامه نقض برجام است

 بحران توافق هسته ای برجام"تحریمها

  آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

 بحران توافق هسته ای برجام"تحریمها " توافق رژیم ایران و آژانس؛ تقابل  دولت با مجلس"  رژیم ایران اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرد"جیک سولیوان: توپ در زمین رژیم ایران است"تروییکای اروپایی: تعلیق پروتکل الحاقی، ادامه نقض برجام است

تروییکای اروپایی: تعلیق پروتکل الحاقی، ادامه نقض برجام است

آلمان و فرانسه و بریتانیا می‌گویند که ایران باید به طور کامل با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای همکاری کند و از کلیه اقداماتی که مغایر شفافیت است، دست بردارد. آنها خواهان عقبگرد جمهوری اسلامی از گسترش برنامه هسته‌ای شدند.'

دومینیک راب، ژان ایو لودریان و هایکو ماس، وزرای امور خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه کشور غربی که هنوز به توافق هسته‌ای (برجام) پایبند هستند، روز سه‌شنبه پنجم اسفند، برابر ۲۳ فوریه، در بیانیه ای از جمهوری اسلامی خواستند که به طور کامل با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای همکاری کند و از اقداماتی که شفافیت را زایل می‌کند، بپرهیزد.

تروئیکای اروپایی در ادامه این بیانیه اقدامات اخیر ایران را نقض دوباره تعهدات آن در چارچوب برجام توصیف کرده و می‌گویند این اقدامات  نظارت‌های پادمانی از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به طور محسوسی کاهش می‌دهد.

لندن، پاریس و برلین در بیانیه مشترک خود همچنین از ایران درخواست کردند که همه اقدامات باعث کاهش شفافیت را متوقف و ملغی سازد و همکاری کامل و به موقع با آژانس بین المللی انرژی اتمی را تضمین کند.

کشورهای اروپایی عضو برجام در پایان این بیانیه تاکید کرده‌اند که هدف آنها همچنان پشتیبانی از تلاش های دیپلماتیک کنونی برای ایجاد یک راه حل از طریق مذاکرات است که زمینه‌ساز بازگشت ایران و آمریکا به پایبندی کامل به توافق هستهای را فراهم سازد.

روز قبل (دوشنبه) آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی گفته بود که "اگر لازم باشد" ایران می‌تواند "غنی‌سازی را به ۶۰ درصد هم" برساند.

 پیش از این رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از ایران در مورد ذرات مواد هسته‌ای از جمله وجود اورانیوم غنی شده در دو نیروگاه کشور توضیح خواسته بود.

هشدار سه کشور اروپایی در مورد تولید اورانیوم فلزی در ایران

روز دوم اسفند خبرگزاری رویترز، به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داده بود که بازرسان آژانس، آثار ذرات اورانیوم را در مکان‌هایی پیدا کرده‌اند که احتمالا حدود ۲۰ سال غیرفعال بودند.

ایران از روز سوم اسفند، به تصویب مجلس، پروتکل الحاقی توافق هسته‌ای (برجام) را متوقف کرد.

مدیرکل آژانس روز دوم اسفند به تهران سفر کرد تا با ایران به توافقی برای ادامه بازرسی‌ها دست یابد.

آژانس و ایران به توافق سه ماهه برای بازرسی‌های ضرور دست یافتند

طبق توافقی تازه اعلام شد که به مدت سه ماه دیگر نظارت‌ها بر تاسیسات هسته‌ای ایران ادامه یابد اما اطلاعات آن جمع‌آوری و بعدا در اختیار آژانس قرار گیرد.

  رویترز به نقل از گزارش آژانس: 'ایران ۱۷ کیلو و ۶۰۰ گرم اورانیوم با خلوص ۲۰ درصد تولید کرده'

رویترز می‌گوید به گزارشی از آژانس بین المللی انرژی اتمی دست یافته که در آن کارشناسان آژانس می‌گویند که ایران ۱۷ کیلو و ۶۰۰ گرم اورانیوم با خلوص ۲۰ درصد تولید و ذخیره کرده است. مطابق قانون جدید مصوب مجلس ایران که دولت این کشور را موظف به تولید هر ماه ۱۰ کیلوگرم اورانیوم با خلوص ۲۰ درصد کرده است.

رویترز می‌گوید آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش دیگری اعلام کرده که ایران هنوز به سوالات آژانس درباره ذرات اورانیوم در دو سایتی که پارسال مورد بازرسی کارشناسان این سازمان قرار گرفته، پاسخ نداده است.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا: ایران باید به تعهدات هسته‌ای عمل کند و تحریم‌ها نیز کاهش یابد

۰۶ اسفند ۱۳۹۹

European Union foreign policy chief Josep Borrell speaks during a media conference after a meeting of EU foreign ministers at…

جوزپ بورل - آرشیو

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن تقدیر از سیاست‌های دولت جو بایدن در زمینه‌های گوناگون، از جمله در قبال ایران، بر اهمیت مذاکره و دیپلماسی و نیز همکاری ایالات متحده و هم‌پیمانان اروپایی در رویارویی با موضوعات مختلف تاکید کرد. 

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، که روز سه شنبه ۵ اسفند به طور مجازی در یک نشست اندیشکده آتلانتیک صحبت می‌کرد، گفت که سخنان آنتونی بلینکن، وزیر خارجه جدید آمریکا، برای اتحادیه اروپا «مثل شنیدن موسیقی خوشایند است» و «ارتباط میان دل و ذهن آمریکا و اتحادیه اروپا حفظ شده است.»

آقای بورل افزود که اتحادیه اروپا نشانه‌های مثبت بسیاری از دولت جدید جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، دریافت کرده است و کارهایی که این دولت می‌کند - نظیر کار کردن با متحدان، به رسمیت شناختن اهمیت اتحادیه اروپا، «لحاظ کردن اتحادیه اروپا به عنوان یک دوست، نه فقط به عنوان یک شریک، بلکه به عنوان دوست،» و تصمیم آمریکا برای بازگشت به توافق اقلیمی پاریس، به سازمان بهداشت جهانی، به شورای حقوق بشر، به سازمان تجارت جهانی، و موارد دیگر - همه از مواردی است که اتحادیه اروپا نیز خواهان آن است.

به گفته آقای بورل، اتحادیه اروپا از این تصمیمات آمریکا به شدت استقبال می کند و آماده همکاری در این دوران جدید است. او گفت برای اتحادیه اروپا و آمریکا هیچ چیز از همکاری میانشان مهمتر نیست و این موردی است که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، نیز به اروپا اعلام کرده است.

او همکاری در زمینه مهار شیوع ویروس کووید-۱۹، چگونگی مواجهه با چین، چگونگی مهار روسیه، حوزه امنیت و دفاع، و «از همه مهمتر و فوری تر، توافق [هسته ای] ایران» را از مواردی عنوان کرد که اتحادیه اروپا و آمریکا باید در مورد آنها با هم همکاری کنند.

به گفته آقای بورل، بازگشت آمریکا به توافق و اجرای تعهدات ایران در برجام، با هم مرتبط است.

آقای بورل در پاسخ به سوالی در مورد این که اقدامات دیگر ایران و برنامه موشکی ایران نیز باید در سیاست‌ها لحاظ شود، گفت «گام به گام» و «همه چیز را نباید همزمان با هم ادغام کرد؛ چرا که» در آن صورت روند [مذاکرات] مسدود می‌شود.

جوزپ بورل گفت، برای اتحادیه اروپا، برجام به منزله پیروزی دیپلماسی است و به آن افتخار می‌کند و پس از خروج یکجانه دولت ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، از آن، اتحادیه اروپا برای نجات آن توافق کار کرد و طی این مدت «ایران صد در صد به تعهدات هسته‌ای خود عمل می‌کرد.» بورل گفت ایرانی‌ها اکنون این کار را نمی‌کنند و ایران گام هایی برداشته است که از تعهداتش دور می شود، ولی ما نیز از این طرف تعهدات اقتصادی را اجرا نمی‌کنیم و این یک مسئله ساده‌ای نیست.

بورل در عین حال، از این که ایران و سازمان بین المللی انرژی اتمی اخیرا در ارتباط با یک ساز و کار موقت فنی به یک توافق رسیدند که به نوعی اجازه برخی نظارت ها بر فعالیت های هسته ای ایران را می دهد، ابراز خرسندی کرد.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به شورای آتلانتیک گفت در ارتباط با ایران یک فرصت ایجاد شده است و باید از این فرصت استفاده کرد. بورل گفت: «ایران باید به اجرای کامل تعهدات خود در توافق هسته‌ای بازگردد و همچنین تحریم‌ها باید کاهش یابد.»

به گفته بورل، توافق هسته ای با ایران تنها در مورد امور هسته ای نبود، بلکه مسائل اقتصادی را نیز شامل می شد.

او گفت تلاش های دیپلماتیک بسیاری در ارتباط با توافق هسته ای ایران در جریان است و پس از آن می توان درباره مسائل دیگر صحبت کرد.

پیشتر و همزمان با برگزاری نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا، جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی این اتحادیه تایید کرده بود که «تماس‌های دیپلماتیک مهمی» با هدف حفظ توافق هسته‌ای با ایران در جریان است. همزمان آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده، صبح روز دوشنبه به وقت شرق آمریکا به طور مجازی در نشست وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا شرکت کرد.

----

آژانس:   ایران بیش از ۱۷ کیلو اورانیوم ۲۰ درصد ذخیره کرده است

به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در فعالیت‌های هسته‌ای ایران مواردی وجود دارد که بسیار نگران کننده است. گروسی مدیرکل آژانس توافق جدید با ایران را به جعبه سیاهی تشبیه کرده که اطلاعات لازم را نگه می‌دارد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تازه‌ترین گزارش خود درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران که روز سه‌شنبه پنجم اسفند (۲۳ فوریه) منتشر شد، گفته است که در این فعالیت‌ها مواردی وجود دارد که کارشناسان را بسیار نگران کرده است. ذخایر غیرقانونی اورانیم غنی شده ایران بنابر این گزارش به بیش از سه تن افزایش یافته است. در گزارش آمده است که بر میزان این ذخایر نسبت به ماه نوامبر ۵۰۰ كیلوگرم دیگر اضافه شده است. این اورانیوم همچنین شامل بیش از ۱۷ کیلوگرم (۱۷،۶) اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده است.

در توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ ایران مجاز شده است که حداکثر ۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای کم ذخیره کند. 

آژانس در گزارش خود همچنین ابراز نگرانی عمیق کرده است که ایران توضیحی در مورد منشا ذرات اورانیوم در دو سایتی که سال گذشته مورد بازرسی این نهاد قرار گرفته بودند، ارائه نداده. این اطلاعات می‌تواند روشنگر ابعاد فعالیت‌های هسته‌ای ایران باشد. پیرامون سومین سایتی که منشا ذرات اورانیوم در آن یافت شده نیز جمهوری اسلامی توضیحی به آژانس نداده است.

دو ماه و نیم پیش مجلس شورای اسلامی قانون "اقدام راهبردی برای لغو تحریم" را تصویب و دولت روحانی را به اجرای آن مکلف کرد. از جمله این که دولت باید «بلافاصله اقدامات لازم برای تولید اورانیوم غنی شده با خلوص ۲۰ درصد را آغاز کند و سالانه هم به میزان ۱۲۰ کیلوگرم از آن را ذخیره نگه دارد.»

جعبه سیاه فعالیت‌های هسته‌ای ایران

در سفر دو روز پیش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران مذاکراتی میان او و مقام‌های دولت ایران انجام شد که بر اساس آن بازرسی‌های فنی برای راستی‌آزمایی‌ تا سه ماه دیگر ادامه خواهند یافت و تعداد بازرسان نیز کاهش نمی‌یابد، اما دسترسی به سایت‌های هسته‌ای محدودتر از قبل می‌شود. گروسی در پایان این سفر به خبرنگاران گفت: «صادقانه بگویم، دسترسی‌ها کمتر خواهد بود، اما سطح نظارت ضرور برای راستی‌آزمایی را حفظ کرده‌ایم.»

طرفین هم‌چنین توافق کرده‌اند که بازرسی‌های سرزده کماکان ادامه یابد. به گفته گروسی این توافق "فنی" و "موقتی" است. جزئیات این توافق محرمانه است اما رافائل گروسی ، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی هسته ای،  در یک سخنرانی در موسسه تحقیقاتی "ابتکار مهار خطر اتمی" (Nuclear Threat Initiative) سیستم این توافق را مانند جعبه سیاه‌ای توصیف کرد که در آن داده‌ها، حتی در مورد حساس ترین فعالیت‌های ایران مانند غنی سازی اورانیوم‌، جمع‌آوری می‌شود.

به گفته گروسی این سیستمی است که به آژانس امکان ادامه نظارت و ثبت کلیه فعالیت‌های هسته‌ای کلیدی ایران را که در طول این مدت انجام می‌شوند، می‌دهد تا این نهاد در پایان آن بتواند همه این اطلاعات را بازیابی کند. رافائل گروسی در این باره گفت: «به عبارت دیگر، ما دقیقا خواهیم فهمید که چه اتفاقی افتاده است، دقیقا چند قطعه ساخته شده است، دقیقاً چه مقدار ماده پردازش، یا تصفیه شده یا غنی شده است و غیره و غیره.»

او در این باره به نگرانی‌ برخی طرف‌ها اشاره کرد: «برخی می‌گویند در پایان، اگر ایران بخواهد (و چنین توافقی صورت نگیرد) می‌تواند این اطلاعات را از بین ببرد. بله، اما اگر در پایان آن توافق حاصل نشود، همه چیز از بین می رود.»

گروسی درباره اهمیت توافق خود با دولت ایران تاکید کرد که اگر این توافق رخ نمی‌داد: «وضعیت برگشت‌پذیر یا قابل بازیابی نبود.» او گفت آنگاه «ما باید در واقع کور با چشم بسته پرواز می‌کردیم، بدون اینکه تصوری از آنچه در رابطه با فعالیت‌های غنی سازی و سایر فعالیت های هسته‌ای ایران در حال رخ دادن است، داشته باشیم.»

گروسی گفته است که امیدوار است در زمانی که این توافق فنی میان ایران و آژانس برقرار است، مذاکرات میان ایران با آمریکا و اتحادیه اروپا بر سر توافق هسته‌ای در سطح بالاتری انجام شود.

-----

به‌رغم توافق بین دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با مقامات جمهوری اسلامی، رژیم ایران اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرده است. این در حالی است که مضمون توافق بین  رژیم ایران و آژانس از سوی مقامات ذیربط محرمانه تلقی شده است.

بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی قرار بود در صورت عدم رفع تحریم‌ها، اجرای پروتکل الحاقی از سوی رژیم دولت ایران متوقف شود. رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در همین رابطه به تهران سفر کرده بود.

گروسی پس از دیدار خود با علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران از کسب توافق با مقامات جمهوری اسلامی خبر داده بود؛ توافقی که عملا اجرای ضرب‌الاجل رژیم ایران را برای مدت سه ماه به تعویق می‌انداخت.

خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی رژیم ایران، ایرنا با انتشار گزارشی اعلام کرده است که دولت ایران مصوبه مجلس را اجرا کرده است.

کاظم غریب‌آبادی، نماینده دائمی رژیم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه چهارم اسفند (۲۲ فوریه) اعلام کرده بود: «تمام دسترسی‌های تکمیلی آژانس از نیمه‌شب امشب متوقف می‌شود.»

غریب‌‌آبادی در ادامه افزود: «از ساعت ۱۲ امشب چیزی به نام تعهدات فراتر از پادمان نداریم. دستورات لازم به تاسیسات هسته‌ای صادر شده است.»

توقف اجرای پروتکل الحاقی عملا به معنای محدود کردن دسترسی و نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تاسیسات هسته‌ای رژیم ایران است.

تروئیکای اروپایی و همچنین روسیه و چین درباره اجرای این سیاست به رژیم ایران هشدار داده و تاکید کرده بودند که انجام چنین اقدامی می‌تواند بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای را دشوار سازد.

---

آژانس و رژیم ایران به توافق سه ماهه برای بازرسی‌های ضرور دست یافتند

رافائل گروسی نتایج سفر یک روزه به تهران را "معقول" ارزیابی کرد و از دستیابی به یک توافق موقت سخن گفت. او در بازگشت به وین اعلام کرد، راستی آزمایی‌های فنی تا سه ماه دیگر ادامه خواهند یافت اما دامنه دسترسی‌ها کم‌ترمی‌شود.

سفر یک روزه رافائل گروسی به تهران به پایان رسید و او در بازگشت به وین، نتایج مذاکراتش با مقامات جمهوری اسلامی را "معقول" ارزیابی کرد. گروسی گفت بازرسی‌های فنی برای راستی‌آزمایی‌ها تا سه ماه دیگر ادامه خواهند یافت و تعداد بازرسان نیز کاهش نمی‌یابد، اما دسترسی به سایت‌های هسته‌ای محدودتر از قبل می‌شود.

گروسی به خبرنگاران گفت: «صادقانه بگویم، دسترسی‌ها کمتر خواهد بود، اما سطح نظارت ضرور برای راستی‌آزمایی را حفظ کرده‌ایم.»

طرفین هم‌چنین توافق کرده‌اند که بازرسی‌های سرزده کماکان ادامه یابد. او گفت این "یک توافق فنی موقت" است.

گروسی ابراز امیدواری کرد که در سه ماه آینده، توافق گسترده‌تری با رژیم ایران حاصل شود. او گفت: «ما آن سطح از نظارت را که نیاز داشتیم حفظ کردیم و در واقع به یک راه حل موقت رسیدیم.»

علت سفر مدیرکل آژانس به ایران، ضرب‌الاجل جمهوری اسلامی برای خروج از پروتکل الحاقی در صورت تداوم تحریم‌ها بود. مهلت این ضرب‌الاجل که مبتنی بر مصوبه مجلس است، چهارم اسفند تعیین شده است. طبق این مصوبه در صورت عدم لغو تحریم‌های آمریکا، اجرای پروتکل الحاقی باید از پنجم اسفند متوقف شود و فعالیت‌های هسته‌ای رژیم ایران افزایش یابد. 

در آستانه انقضای این مهلت اما تکاپوی شدیدی در تروئیکای اروپا برای مشاوره‌های دیپلماتیک با ایران به جریان افتاد. به موازات آن، دولت آمریکا از توقف "مکانیسم ماشه" و آمادگی برای مذاکره با ایران بر سر برجام خبر داد. 

پیشتر، کاظم غریب‌آبادی، نماینده دایمی رژیم ایران در سازمان‌های بین‌المللی وین، نتیجه مذاکرات گروسی در تهران را "مفید و محترمانه" توصیف کرده بود. گروسی با رئیس سازمان انرژی اتمی و وزیر خارجه رژیم ایران ملاقات داشت

---

ظریف: هیچ مساله مشکوکی در توافق با آژانس وجود ندارد 

محمدجواد ظریف،‌ وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، گفت در توافق تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «هیچ مساله مشکوکی» وجود ندارد.

ظریف روز سه‌شنبه پنجم اسفندماه ضمن اشاره به سفر رافائل گروسی،‌ مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به تهران گفت:‌ «اصل این توافق بر این است که نوارهایی که از برنامه‌های هسته‌ای ما ضبط می‌شوند، که هیچ‌گاه به صورت زنده به آژانس ارائه نمی‌شد، بلکه به طور روزانه و هفتگی ارائه می‌شد، از این به بعد نگهداری می‌شود و در اختیار آژانس قرار نمی‌گیرد.»

او این توافق را یک موفقیت خواند و افزود: «اگر دوستان مجلس مصوبه شورای امنیت ملی را دیده بودند،‌ آن رفتار غیر لازم در مجلس انجام نمی‌شد.»

ظریف اضافه کرد: «اگر ضمیمه را بخوانند هیچ مساله مشکوکی نیست.»

اشاره وزیر امور خارجه به اعتراض نمایندگان به توافق سه‌ماهه آژانس با تهران است که آن را نقض قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» خوانده و سپس رای به رسیدگی به توافق دولت حسن روحانی از سوی قوه قضاییه دادند.

جیک سولیوان: توپ در زمین رژیم ایران است

نماینده رژیم ایران در آژانس، گفت‌وگوهای رافائل گروسی‌ در تهران را مفید و محترمانه توصیف کرده است. هم‌زمان، مشاور امنیت ملی آمریکا یادآوری کرد که دولت بایدن آماده بازگشت به میز مذاکره است و دیپلماسی را بهترین گزینه می‌داند.

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی جو بایدن

کاظم غریب آبادی، نماینده دائم رژیم ایران در سازمان‌های بین‌المللی در وین، گفت‌وگوهای روز یکشنبه آژانس با مقامات جمهوری اسلامی را "مفید" ارزیابی کرد. او با انتشار توییتی نوشت: «ایران و آژانس گفت‌وگوهای مفیدی بر اساس احترام متقابل داشتند که نتایج آن امشب منتشر می‌شود.»

مدیرکل آژانس شامگاه شنبه دوم اسفند وارد تهران شد تا با مقامات رژیم ایران در باره فعالیت‌های هسته‌ای و کاهش تعهدات برجام مذاکره کند. او در نخستین ملاقات، با علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی رژیم  ایران دیدار کرد و روز یکشنبه با ظریف و تیم وزارت خارجه به گفت‌وگو نشست.

هم‌‌زمان با حضور گروسی در تهران، جیک سولیوان، مشاور امنیت ملی دولت بایدن، تاکید کرد که پیشنهاد بازگشت به میز مذاکره هم‌چنان باقی است. سولیوان روز یکشنبه ۲۱ فوریه گفت: «ما معتقدیم که دیپلماسی بهترین گزینه است. ایران هنوز به پیشنهاد مذاکره پاسخ نداده است. توپ اینک در زمین آنهاست.»

وزارت خارجه آمریکا پنجشنبه ۱۸ فوریه اعلام کرد که واشنگتن آماده شرکت در مذاکرات کشورهای ۵+۱ درباره توافق اتمی است. دولت آمریکا در اقدامی دیگر، مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل (مکانیسم ماشه) را نیز لغو کرد. این مکانیسم در دوران ترامپ فعال شده بود.

جیک سولیوان در حالی به انتظار آمریکا برای شنیدن پاسخ رژیم ایران اشاره کرده که وزیر خارجه ایران از لغو مکانیسم ماشه استقبال کرده و عباس عراقچی، معاون سیاسی رژیم او نیز گفته که شرکت در نشست غیررسمی کشورهای امضاکننده توافق هسته‌ای، در دست بررسی است.

 رژیم ایران ضرب‌الاجل توقف پروتکل الحاقی را چهارم اسفند ماه تعیین کرده است. جوزپ بورل، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیشنهاد کرده که کشورهای حاضر در توافق اتمی، برای مشورت پیرامون امر جلسه‌ای تشکیل دهند

---

پرایس: رژیم  ایران مسئول حملات گروه‌های نیابتی علیه آمریکایی‌هاست

به گفته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در حملات اخیر در عراق از سلاح های ساخت ایران استفاده شده است. او ا‌ظهارات خامنه‌ای در مورد غنی‌سازی ۶۰درصدی را حاوی یک تهدید دانست، ولی تاکید کرد که آمریکا همچنان به دنبال مذاکره است.

USA PK Ned Price

ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا می‌گوید که واشینگتن رژیم ایران را مسئول حملاتی می‌داند که نیروی های نیابتی نزدیک به این کشور علیه آمریکایی‌ها انجام می‌دهند. او افزود که "حملات اخیر در عراق توسط گروه های مورد حمایت ایران انجام شد و از سلاح های ساخت ایران در حملات عراق استفاده شده است."

این سخنان همزمان با خبرهایی بیان شده که به موجب آنها منطقه سبز بغداد روز دوشنبه نیز آماج حملات موشکی قرار گرفت و در محوطه‌ای نزدیک به اطراف سفارت آمریکا خسارت‌های مالی به بار آورد.

پرایس در ادامه سخنان خود اظهارات امروز خامنه‌ای که سقف غنی‌سازی را نه بیست درصد، که "در صورت لزوم ۶۰ درصد" اعلام کرد، حاوی تهدید توصیف کرد، ولی گفت که آمریکا به این اظهارات پزگونه و فرضی پاسخی نمی‌دهد

پرایس در ادامه در باره توافق جدید آژانس بین‌المللی اتمی بارژیم ایران ضمن قدردانی از "حرفه‌ای بودن آژانس که تلاش خود را برای مشارکت ایران در حفظ عملیات تأیید برنامه هسته ای نشان داده" بار دیگر از  ایران خواست که "به طور کامل به تعهدات خود در زمینه تأیید صحت برنامه هسته‌ای و منع گسترش سلاح های هسته‌ای عمل کند."

پرایس تاکید کرد که در صورت "پایبندی کامل ایران به تعهدات هسته‌ای تحت برجام ایالات متحده هم آمادگی دارد که همان کار را انجام دهد." او گفت: «ما از برجام به عنوان پایه‌ای برای یک توافق طولانی‌تر و قوی‌تر استفاده خواهیم کرد تا سایر موارد همچون برنامه موشک بالستیک ایران را هم در برگیرد.«

ایران هنوز پاسخی نداده است

پرایس در پاسخ به این سوال که آیا ایران پاسخی به پیشنهاد نشست در قالب ۱+۵ داده است، اعلام کرد که تا کنون چنین پاسخی دریافت نشده است. او ولی تصریح کرد که "آمریکا آماده تعامل با ایران در چارچوب ۱+۵ است و امیدواریم که ایران هم مایل باشد در آن حضور داشته باشد." او ابراز عقیده کرد که "در چارچوب ۱+۵ می‌توانیم در زمینه این مساله به پیشرفت دست یابیم، طیف زیادی از پیشنهادها روی میز است که به طور خلاصه به "عمل در برابر عمل" تعریف می‌شود."

---

خطیب‌زاده: سرگرم بررسی حضور آمریکا در جلسه ۱+۴ هستیم

واشنگتن از پیشنهاد مسئول سیاست خارجی اروپا برای نشست کشورهای امضاکننده توافق اتمی استقبال کرده است. ایران می‌گوید آمریکا عضو برجام نیست که بخواهد مشارکتی در جلسات مربوطه داشته باشد اما پیشنهاد جوزپ بورل در دست بررسی است.

سخنگوی وزارت خارجه ایران می‌گوید تهران در حال بررسی حضور آمریکا در نشستی است که با اعضای باقیمانده برجام برگزار خواهد شد. سعید خطیب‌زاده در نشست مطبوعاتی هفتگی خود یادآور شد که بازگشت امریکا به برجام به سادگی انجام‌شدنی نیست و ابعاد حقوقی زیادی دارد.

جوزپ بورل، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیشنهاد داده است که کشورهای امضاکننده توافق هسته‌ای جلسه‌ای تشکیل دهند. آمریکا که به تصمیم دونالد ترامپ، به صورت یک‌جانبه از این توافق خارج شد، از شرکت در این نشست استقبال کرده است.

سخنگوی وزارت خارجه ایران، در نشست مطبوعاتی هفتگی خود، پیشنهاد بورل را تلاشی برای حفظ برجام ارزیابی کرد و از بررسی آن خبر داد. او در عین حال افزود که آمریکا تا زمان لغو موثر تحریم‌ها، در وضعیتی نیست که بتواند مشارکتی در جلسات مربوط به توافق اتمی داشته باشد.

خطیب‌زاده  گفت: «آمریکا نه تنها از میز برجام بلند شده بلکه از ساختمان برجام نیز خارج شده است و حتی در مسیر خروج خود کلی تله‌گذاری انفجاری انجام داده است تا کسی نتواند در برجام بماند و یا از مزایای برجام استفاده کند.»

سخنگوی وزارت خارجه تصریح کرد که ایران برای رفع تحریم‌ها پیش‌شرطی ندارد و موضع‌اش رفع موثر تحریم‌ها و تعهد آمریکا به برجام است: «در مورد پیشنهاد مطرح شده نیز نظر خو را به دوستان اروپایی و دوستان‌مان در پکن و مسکو اعلام خواهیم کرد.» خطیب‌زاده اذعان کرد که بازگشت آمریکا به برجام ساده نیست و متضمن بسیاری ابعاد حقوقی است.

دو روز قبل هم عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه ایران از بررسی چنین پیشنهادی خبر داده و به شبکه یک صدا و سیما گفته بود: «به باور ایران بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای نیاز به جلسه ویژه‌ای ندارد و لغو تحریم‌ها از سوی دولت بایدن برای انجام آن کفایت می‌کند.»

جلسه بعدی کمیسیون مشترک برجام قرار است در اسفند ماه برگزار شود اما هنوز روشن نیست که نشست پیشنهادی جوزب بورل کی انجام می‌گیرد. خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی در این زمینه گفت: «اساسا هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم که بخوهیم تاریخی مشخص کنیم.»

---

توافق رژیم ایران و آژانس؛ تقابل کیهان و دولت با مجلس

اکثریت نمایندگان مجلس علیه توافق ایران و آژانس به پا خواسته و روحانی، صالحی و ظریف را به نقض قانون متهم کرده‌اند. دولت و روزنامه کیهان می‌گویند این توافق با نظر نهادهای بالاتر و تائید شورای عالی امنیت ملی گرفته شده است.

رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی رژیم ایران، عکس از آرشیو

یک روز پس از توافق میان مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی اکثریت نمایندگان مجلس شورای اسلامی به شدت با آن مخالف کرده و دولت را به نقض قانون متهم کردند.

اکثریت نمایندگان معتقدند، دولت قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها را که از پنجم اسفند اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای ممنوع کرده، نادیده گرفته است.

حدود ۲۰۰ نماینده مجلس روز دوشنبه چهارم اسفند (۲۲ فوریه) در نامه‌ای به قوه قضائیه از حسن روحانی رئیس جمهور، علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی و محمد جواد ظریف، وزیر خارجه شکایت کردند و خواستار لغو توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شدند.

تذکر به مجلس درباره تصمیم‌گیری‌های کلان

حسین شریعتمداری، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در مؤسسه کیهان که به طور معمول از منتقدان سرسخت سیاست‌های هسته‌ای دولت است، روز سه‌شنبه در یادداشتی نمایندگان مجلس را متهم کرد که توجه نکرده‌اند چنین تصمیم‌هایی در بالاترین سطوح گرفته می‌شود.

مدیرمسئول روزنامه کیهان نوشت: «توافق مورد اشاره اگرچه امضای رئیس ‌سازمان انرژی اتمی را در پای خود دارد، ولی [نمایندگان معترض] باید می‌دانستند که مسئله‌ای با این اهمیت نمی‌تواند بدون دخالت و نظر شورای عالی امنیت ملی تهیه شده باشد.»

اشاره به شورای عالی امنیت در واقع یادآوری جایگاه علی خامنه‌ای باید تلقی شود که تعیین‌کننده و تصمیم‌گیرنده نهایی درباره سیاست‌های کلان، به خصوص مسائل هسته‌ای است.

 ---

خامنه‌ای: بین مجلس و دولت بر سر رابطه با آژانس دوصدایی نباشد

رهبر جمهوری اسلامی در جریان ملاقات با اعضای خبرگان دولت و مجلس را به حل اختلاف بر سر قانون "اقدام راهبردی" فراخواند. او گفت که ایران "بر اساس مصلحت و نیاز کشور، لازم باشد حتی تا غنی سازی ۶۰ درصد پیش خواهد رفت".

عصر دوشنبه چهارم اسفند،  خامنه‌ای در دیدار با اعضای مجلس خبرگان، از مصوبه مجلس در خصوص کاهش تعهدات برجامی دفاع کرد. او با اشاره به تفاوت نظر مجلس و دولت، خواهان پرهیز از "دوصدایی" و همکاری طرفین برای حل اختلاف‌ها شد. رهبر جمهوری اسلامی گفت: «این اختلاف نظرها قابل حل است و باید دو طرف، قضیه را با همکاری یکدیگر حل کنند و نباید اختلاف‌ها رها یا تشدید شود که نشان دهنده دو صدایی باشد.»

او با تمجید از این "قانون خوب" اضافه کرد که دولت باید با دقت به آن عمل کند. خامنه‌ای ادبیات آمریکا و سه کشور اروپایی در قبال کاهش تعهدات برجامی ایران را نیز "مستکبرانه، طلبکارانه و غیرمنصفانه" نامید و گفت خود آنها را به خاطر عمل نکردن به تعهدات‌شان باید مورد بازخواست و عتاب و خطاب قرار داد.

خامنه‌ای افزود: «اما ما برای کسب توانایی‌های هسته‌ای متناسب با نیازهای کشور مصمم هستیم و به همین علت، حد غنی‌سازی ایران ۲۰ درصد نخواهد بود و مثلاً برای پیشران هسته‌ای یا کارهای دیگر ممکن است غنی‌سازی را به ۶۰ درصد هم برسانیم.»

طبق قانون "اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها" که بعد از کشته شدن محسن فخری‌زاده در مجلس تصویب شده، دولت ملزم است سطح غنی‌سازی را تا ۲۰درصد افزایش دهد و اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کند.

خامنه‌ای در حالی دولت و مجلس را به تفاهم و دوری از دو صدایی فراخوانده که نمایندگان در اعتراض به تازه‌ترین توافق دولت با آژانس انرژی اتمی، از حسن روحانی به قوه قضائیه شکایت کرده‌‌و خواستار "مجازات متخلفین" و تصویب یک طرح دوفوریتی برای لغو توافق ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده‌اند.

محمد جواد کریمی قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از تدوین طرح دو فوریتی مجلس برای لغو تفاهم‌نامه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد.

طبق توافق موقتی در سفر یک روزه مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران حاصل شد، راستی آزمایی‌های فنی تا سه ماه دیگر ادامه خواهند یافت، تعداد بازرسان کم نمی‌شود  اما دامنه دسترسی‌‌آنها به سایت‌های هسته‌ای محدودتر می‌شود.

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران در نخستین واکنش به توافق دولت و آژانس اعلام کرد "هر نوع همکاری فراپادمانی با آژانس مستلزم تصمیم‌گیری مجلس است".

---

با تذکر خامنه‌ای، مجلس در مورد توافق ایران و آژانس عقب نشست

اکثریت نمایندگان مجلس خواستار ابطال توافق ایران با آژانس بین‌المللی شدند اما با تذکر خامنه‌ای این کار منتفی شد. رئیس مجلس از تشکیل کمیته‌ای خبر داد که قرار است با "محوریت شورای عالی امنیت ملی" به این موضوع رسیدگی کند.

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی روز سه‌شنبه، پنجم اسفند اعلام کرد که کمیته‌ای مامور رسیدگی و حل اختلاف با دولت بر سر توافق ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده است.

قالیباف به مجتبی ذوالنوری و فریدون عباسی، رئیسان کمیسیون‌های سیاست خارجی و انرژی مجلس ماموریت داده "با محوریت دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی در تعامل با دولت از جمله، سازمان انرژی اتمی و وزارت خارجه" موضوع را به سرعت پیگیری کنند.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه یک‌شنبه در سفر به تهران توافق‌نامه‌ای با علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران امضاء کرد که مطابق آن نظارت‌های فراپادمانی آژانس مطابق قانون مجلس متوقف می‌شود اما "نظارت‌های ضروری" ادامه می‌یاد.

سازمان انرژی اتمی در بیانیه‌ای که در مورد این توافق صادر کرد از جمله نوشت که "به دلیل ملاحظات حفاظتی و ضرورت پنهان ماندن مکان تاسیسات کلیدی ایران" پیوست این توافقنامه که شامل فهرست این تاسیسات است، محرمانه خواهد ماند.

فرمان ایست به ۲۲۱ نماینده مخالف؟

به گزارش خبرگزاری ایرنا نمایندگان مجلس پس از برگزاری یک جلسه غیرعلنی و یک نشست علنی درباره بیانیه سازمان انرژی اتمی با ۲۲۱ رای موافق از ۲۳۹ نماینده حاضر، توافق‌نامه را خلاف قانون ارزیابی کردند و خواستار ارجاع شکایتی به قوه قضائیه شدند.

اکثریت نمایندگان معتقدند دولت قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها که از پنجم اسفند اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را ممنوع کرده نادیده گرفته است.

عقب‌نشینی مجلس پس از تذکر . علی خامنه‌ای روز دوشنبه در دیدار با اعضای مجلس خبرگان با اشاره ضمنی به اختلاف مجلس با دولت بر سر توافق با آژانس گفت: «این اختلاف‌نظرها قابل حل است و باید دو طرف، قضیه را با همکاری یکدیگر حل کنند و نباید اختلاف‌ها رها و یا تشدید شود که نشان‌دهنده دوصدایی باشد.»

حسین شریعتمداری، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در موسسه کیهان، که به طور معمول از منتقدان سرسخت سیاست‌های هسته‌ای دولت است، روز سه‌شنبه در یادداشتی نمایندگان مجلس را متهم کرد که توجه نکرده‌اند چنین تصمیم‌هایی در بالاترین سطوح گرفته می‌شود.

---

دولت: مجلس باید مسئولیت عواقب لغو توافق با آژانس را بپذیرد

دولت روحانی شامگاه دوشنبه در واکنش به جنجال صبح مجلس بیانیه‌ای داد که می‌گوید شورایعالی امنیت ملی تصمیم گرفته هزینه‌ اجرای "قانون اقدام راهبردی" کاهش یابد. بیانیه مسئولیت عواقب لغو توافق با آژانس را متوجه مجلس می‌داند.

شامگاه دوشنبه چهارم اسفند، دولت روحانی بیانیه‌ای در باره چگونگی اجرای "قانون اقدام راهبردی" و توافق اخیر با آژانس صادر کرد که پاسخی است به تکاپوی اعتراضی مجلس و توصیه‌ خامنه‌ای به "یکصدایی طرفین". این بیانیه می‌گوید مذاکرات و توافقات با آژانس بین‌المللی نرژی اتمی با قانون اساسی و مصوبه شورای عالی امنیت ملی منطبق است و "کارآمدترین و کم‌هزینه‌ترین شیوه" برای اجرای کامل مصوبه مجلس.

 بیانیه یادآور می‌شود که در جلسه ۲۵ بهمن شورایعالی امنیت ملی، تصمیم گرفته شده که اجرای قانون به نحوی باشد که کم‌ترین هزینه را در بر داشته باشد. در بند چهارم آن در توضیح توافق موقت با آژانس آمده است: «آنچه در سفر مدیرکل آژانس به ایران با تاکید بر ضرورت احترام به قانون مجلس و اجرای آن، توافق شد آن بود که اجرای پروتکل الحاقی و دسترسی های برجامی به طور کامل متوقف شود و صرفا تعهدات پادمانی ایران اجرا شود. بر این اساس، طبق قانون مجلس هیچ دسترسی فراپادمانی به آژانس اعطا نخواهد شد و هیچگونه بازرسی فراپادمانی نیز انجام نمی گردد.»

خامنه‌ای روز دوشنبه در ملاقات با اعضای خبرگان با دفاع از قانون یاد شده، خواستار آن شد که دولت با دقت به آن عمل کند. او از مجلس و دولت خواست اختلاف نظرهایشان در این زمینه را حل کنند و از دوصدایی بپرهیزند.

بیانیه، با استقبال از سخنان خامنه‌ای، خیز مجلس برای لغو توافق اخیر با آژانس را "غیرمنطقی و خلاف امنیت ملی" خوانده و می‌گوید دولت اقدا‌م‌های لازم برای جرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها را حتی سریع‌تر از زمان تعیین شده مجلس انجام داده و توقف پروتکل الحاقی را نیز از ۵ اسفند عملیاتی خواهد کرد.

این بیانیه تاکید می‌کند که منظور از تداوم راستی آزمایی و نظارت ضروری این است که ایران برای سه ماه اطلاعات برخی فعالیت‌ه و تجهیزات نظارتی را نزد خود نگاه می‌دارد و آژانس در این مت به اطلاعات هیچ دسترسی نخواهد داشت: « چنانچه تا زمان ارائه گزارش سالیانه بعدی ایران به آژانس خواسته های مجلس محترم رعایت شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می گذارد، در غیر اینصورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد.»

بیانیه خاطرنشان می‌کند که اجرای توامان قانون مجلس و کاهش هزینه‌های اجرای آن "یک تدبیر کاملا حکیمانه" است و دولت همه کوشش خود را برای ساماندهی اقتصاد کشور، معیشت مردم و رفع  عزتمندانه و خردمندانه تحریم‌ها به کار خواهد برد. در بند پایانی آمده است: «اگر مجلس محترم چنین حرکت هوشمندانه‌ای را خلاف قانون خود می‌داند و قصد دارد بیانیه مشترک صادره را غیرفعال کند باید مسئولیت عواقب آن را نزد مردم بپذیرد و پاسخگوی همه هزینه‌های مترتب بر آن باشد.»

طبق توافقی که در سفر یک روزه مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران حاصل شد، راستی آزمایی‌های فنی تا سه ماه دیگر ادامه خواهند یافت، تعداد بازرسان کم نمی‌شود  اما دامنه دسترسی‌‌آنها به سایت‌های هسته‌ای محدودتر می‌شود.

این توافق در ساعات پایانی یکشنبه سوم اسفند اعلام شد. صبح دوشنبه نمایندگان مجلس در واکنشی برق‌‌آسا، طرح ارجاع تخلف دولت از اجرای قانون اقدام راهبردی به قوه قضاییه را تصویب کردند.  نمایندگان نامه‌ای به قوه قضائیه نوشتند و خواستار "ابطال موقت توافقنامه ایران با آژانس انرژی اتمی" و محاکمه "قانون‌شکنان" شدند.

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران نیز در نخستین واکنش به این توافق هر نوع همکاری فراپادمانی با آژانس را مستلزم تصمیم‌گیری نمایندگان دانست. محمد جواد کریمی قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از تدوین طرح دو فوریتی مجلس برای لغو تفاهم‌نامه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد.

دولت در بیانیه صادره، از سخنان نمایندگان و "تصمیم غیرمنطقی و خلاف امنیت ملی" مجلس ابراز تاسف کرده  و اقدامات و تدابیر جاری برای مدیریت پرونده هسته‌ای را "حساب شده و عزتمندانه" خوانده است.

---

تقاضای مجلس از قوه قضائیه: لغو توافق تازه دولت با آژانس اتمی

مجلس در اعتراض به توافق دولت با آژانس انرژی اتمی از روحانی، رئیس جمهور به قوه قضائیه شکایت کرد. نمایندگان مجلس خواستار "مجازات متخلفین" و تصویب یک طرح دوفوریتی برای لغو توافق ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شدند.

محمد جواد کریمی قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از تدوین طرح دو فوریتی مجلس برای لغو تفاهم‌نامه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد.

خبرگزاری تسنیم از قول قدوسی، نماینده مشهد گزارش داد "این طرح را نمایندگان در حال امضا کردن هستند تا پس از نهایی شدن، آن را به هیئت رئیسه تقدیم کنند".

نماینده مشهد افزود: «با توجه به اینکه بحث بودجه را در پیش داریم این طرح با قید دو فوریت تدوین شده تا بررسی بودجه متوقف و این موضوع بررسی شود.»

اختلاف مجلس با دولت 

بین مجلس و دولت ایران در ارتباط با توافق با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اختلاف افتاده است.

مجلس ایران روز دوشنبه چهارم اسفند (۲۲ فوریه) در جلسات غیرعلنی و علنی به بررسی توافق تازه ایران با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای پرداخت.

تعداد زیادی از نمایندگان در اعتراض به توافق دولت با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و آژانس اتمی کشور در راستای تداوم نظارت‌های آژانس در سه ماه آینده، سخنرانی کردند. در ادامه این نشست گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی برای اعمال ماده ۲۳۴ به رای گذاشته شد.

نمایندگان با ۲۲۱ رای موافق، ۶ رای مخالف، ۷ رای ممتنع از مجموع ۲۳۹ نماینده حاضر در مجلس تصویب کردند که گزارش تخلف دولت از اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها به قوه قضائیه ارجاع شود.

در متن نامه‌ای که نمایندگان مجلس به قوه قضائیه نوشتند آمده است که آنها خواستار "ابطال موقت توافقنامه ایران با آژانس انرژی اتمی" و محاکمه "قانون‌شکنان" هستند. نمایندگان خواستار رسیدگی قوه قضاییه به "تخلف حسن روحانی از مصوبه مجلس" شدند.

قالیباف: مجلس تصمیم می‌گیرد

نخستین واکنش‌ها پس از توافقنامه ایران با آژانس بین‌المللی اتمی از طرف محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران بود که  اعلام کرد "هر نوع همکاری فراپادمانی با آژانس مستلزم تصمیم‌گیری مجلس است".

قالیباف در صفحه شخصی توییتر خود نوشت: «مطابق قانون مجلس، اجرای پروتکل الحاقی از روز ۵ اسفند به طور کامل متوقف خواهد شد و هر نوع دسترسی فراتر از پادمان مطلقا ممنوع و غیرقانونی است.» 

علی‌اکبر علیزاده برمی، نماینده دامغان هم در نشست مجلس گفت "اجازه نمی‌دهیم لیبرال‌ها پیام رهبری را زیر پا بگذارند".

مجلس ایران ۱۱ آذر ( اول دسامبر) با تصویب قانون لغو تحریم‌ها، دولت را مکلف کرد که در صورت ادامه‌ تحریم‌های آمریکا، همکاری با آژانس را محدود کرده و گام‌های بیشتری را در خصوص کاهش تعهدات برجامی بردارد. 

ذوالنور: حق ورود به مجلس را ندارید

ذوالنور، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خطاب به دولت گفت "تا توافق با آژانس را پاره نکنید، حق ورود به مجلس را ندارید". او تاکید کرد: «دولتمردان برجام را منعقد کردند اما هیچ‌گونه تضمینی نگرفتند درحالی‌که باید می‌دانستند که دشمن ما متجاوز و پیمان‌شکن است.»

ذوالنور، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خطاب به دولت گفت "تا توافق با آژانس را پاره نکنید، حق ورود به مجلس را ندارید". او تاکید کرد: «دولتمردان برجام را منعقد کردند اما هیچ‌گونه تضمینی نگرفتند درحالی‌که باید می‌دانستند که دشمن ما متجاوز و پیمان‌شکن است.»

نمایندگان مجلس بر این باورند که دولت آقای روحانی مصوبه ۱۱ آذر مجلس را نقض کرده است. اما مقامات دولتی این ادعای مجلس را رد کرده‌اند.

سازمان انرژی اتمی ایران در خصوص تفاهمات مشترک با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، توضیح داد که "دسترسی فراپادمانی به آژانس اعطا نخواهد شد" و "هیچگونه بازرسی فراپادمانی نیز انجام نمی‌گیرد".

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امورخارجه ایران هم در نشست خبری خود گفت که توافقات در چارچوب قانون مجلس انجام شده و در مورد توافق با آژانس نباید زود قضاوت شود.

اما توضیحات سازمان انرژی اتمی ایران و سخنگوی وزارت خارجه هم نمایندگان را قانع نکرده است.

کشاکس بین دولت و مجلس ادامه دارد و شکاف عمیق‌تر شده است و هنوز مشخص نیست به کجا کشیده شود. برخی‌ها از دخالت آیت‌الله خامنه‌ای و "حکم حکومتی" او برای ختم مناقسه نیز سخن به میان آورده‌اند.

حکم حکومتی به تصمیم‌ها و فرمان‌هایی از رهبر جمهوری اسلامی گفته می‌شود که فراتر از اختیاراتی است که در قانون اساسی برای او تعریف شده و برخی دیگر از قوانین، از جمله استقلال قوای سه‌گانه را نقض می‌کند.

---

آیا ایران واقعا از تحریم‌های آمریکا "یک تریلیون دلار" زیان دیده است؟

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی یکشنبه سوم اسفند (۲۱ فوریه) از زیان "یک تریلیون دلاری" تحریم‌های جدید آمریکا بر اقتصاد ایران خبر داد و اعلام کرد ایالات متحده آمریکا باید غرامت بدهد.

عکس تزیینی است

بی هیچ شکی تحریم‌های آمریکا بر اقتصاد ایران ضربه زده، اما یک تریلیون دلار تقریبا معادل دو سال تولید ناخالص داخلی ایران است و این رقم بسیار عجیب به نظر می‌رسد.

از طرفی مقامات ایران تاکنون همواره از موفقیت "اقتصاد مقاومتی" خبر داده و حتی در مواقعی از "برکات تحریم‌ها" سخن رانده‌اند و چنین حجمی از زیان اقتصادی در تضاد با ادعاهای مقامات جمهوری اسلامی است.

تحریم‌های آمریکا عمدتا از سه منظر اقتصاد ایران را تحت فشار قرار داده است: کاهش درآمدهای صادرات نفت، ممانعت از سرمایه‌گذاری خارجی و هدف قرار دادن بخشی از صادرات غیرنفتی که درآمدهای نسبتا بالایی برای جمهوری اسلامی دارد؛ از جمله بخش پتروشیمی و فلزات.

قبل از بررسی آثار تحریم‌های آمریکا بر هر کدام از بخش‌های سه‌گانه یادشده بهتر است نگاهی به تولید ناخالص داخلی ایران بیندازیم که مهم‌ترین شاخص برای ارزیابی زیان تحریم‌ها هست. تولید ناخالص داخلی یعنی ارزش کل کالاهای تولیدی یا خدمات در یک سال.

تولید ناخالص داخلی

ادعای زیان یک تریلیون دلاری طی دو سال، آن هم برای اقتصادی که بنابر گزارش صندوق بین‌المللی پول تولید ناخالص داخلی آن در سال ۹۸ خورشیدی حدود ۵۸۴ میلیارد دلار (بر اساس نرخ جاری) و در سال جاری نیز حدود ۶۱۰ میلیارد دلار است، عجیب به نظر می‌رسد؛ به ویژه آنکه آمارهای بانک مرکزی جمهوری اسلامی نیز اختلاف فاحشی از میزان زیان تحریم‌ها بر اقتصاد کشور با آنچه محمدجواد ظریف گفته نشان می‌دهد.

بر اساس آمارهای بانک مرکزی، تولید ناخالص داخلی ایران (بر اساس قیمت‌های ثابت سال ۹۰)، در سال ۹۶ حدود ۶۶۹ تریلیون تومان بود و در سال ۹۸ به ۶۱۴ تریلیون تومان کاهش یافت.

بدین ترتیب، از سال ۹۶ تا ۹۸، اقتصاد ایران ۸.۲ درصد کوچک‌تر شده و تولید ناخالص داخلی ۸۰ تریلیون تومان بر اساس قیمت‌های ثابت سال ۹۰ کاهش یافته است.

در نیمه ابتدایی سال جاری خورشیدی نیز تولید ناخالص داخلی بنابر آمارهای بانک مرکزی به ۳۲۳ تریلیون تومان رسیده و اتفاقا نسبت به نیمه اول پارسال افزایش ۱.۳ درصدی هم یافته است.

بهترین راه مقایسه افت و خیز اقتصاد کشور، محاسبه تولید ناخالص داخلی بر اساس قیمت‌های سال پایه (در مورد ایران سال ۱۳۹۰) است، تا بتوان رشد اقتصادی واقعی کشور را تخمین زد.

البته نحوه دیگر محاسبه تولید ناخالص داخلی، مبنا قرار دادن ارزش کالاهای تولیدی و خدمات بر اساس قیمت‌های جاری است که با توجه به تورم افسارگسیخته در ایران، اقتصاد کشور بر اساس قیمت‌های جاری نه تنها افت نداشته، بلکه از ۱۴۸۰ تریلیون تومان در سال ۹۶ به ۲۳۸۵ تریلیون تومان در سال ۹۸ نیز اوج گرفته؛ چرا که تورم در ایران طی سال‌های گذشته به شدت بالا بوده و قیمت کالاها و خدمات با شتاب افزایش یافته است.

تورم در ایران طی دو سال گذشته، همواره بالاترین رقم در جهان بعد از پنج کشور ونزوئلا، زیمبابوه، سودان، لبنان و سورینام بوده است.

علت اصلی تورم در کشور نیز به نقدینگی بر‌می‌گردد. بنابر گزارش بانک مرکزی، میزان نقدینگی در آذرماه امسال به رقم نجومی  ۳۱۳۰ تریلیون تومان رسیده که ۷۷ درصد نسبت به آذرماه ۹۷ رشد کرده است.

نقدینگی در ایران در سال ۹۶ حدود ۱۴۴۵ تریلیون تومان بود؛ یعنی طی سه سال، نقدینگی در کشور بیش از دو برابر شده است که در کمتر کشوری چنین پدیده‌ای می‌توان یافت.

نقدینگی ارتباطی به تحریم‌ها ندارد و حتی در فاصله سال‌های ۹۵ تا ۹۷ خورشیدی که تحریم‌ها لغو شده بود، نقدینگی در کشور شاهد رشدی ۵۰ درصدی بود.

در سال‌های قبل از آن نیز نقدینگی همواره سیر صعودی داشته و باعث شده متوسط نرخ تورم سالانه در ایران از سال ۸۰ تا ۹۷ حدود ۱۷ درصد باشد و در سال‌های ۹۸ و ۹۹ نیز به ترتیب حدود ۴۱ درصد و ۳۴ درصد باشد و سال آینده نیز بر اساس پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول بالای ۳۳ درصد خواهد بود.

جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی

هدف دیگر تحریم‌ها ممانعت از حضور شرکت‌های خارجی در ایران و جذب سرمایه‌گذاریهای خارجی در جمهوری اسلامی بود.

اما نکته اینجاست که بر اساس آمارهای کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) از سال ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۱۹، همواره سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران، سالانه بین ۲ تا ۵ میلیارد دلار در نوسان بوده و رقم چندان بزرگی نبوده است.

 البته در سال ۲۰۱۷ و با لغو تحریم‌ها، سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در ایران به ۵ میلیارد دلار اوج گرفت و سال ۲۰۱۸ به ۲ میلیارد دلار و در سال ۹۹ به زیر ۲ میلیارد دلار رسید؛ اما اینها ارقامی نیستند که بتوانند توجیه‌گر زیان یک تریلیون دلاری اقتصاد ایران از تحریم‌ها باشند.

صادرات نفت

مهم‌ترین تاثیر تحریم‌های آمریکا بر صادرات نفت خام ایران بوده است. بر اساس برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ایران قبل از تحریم‌ها سالانه حدود ۶۰ میلیارد دلار صادرات نفت داشت و حتی این رقم در سال ۲۰۱۸ نیز حفظ شد، اما در سال ۲۰۱۹ به ۳۰ میلیارد دلار و در ۹ ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۰ نیز به ۱۱ میلیارد دلار رسید.

این ارقام نیز توجیهی بر زیان یک تریلیون دلاری اقتصاد ایران طی دو سال گذشته نیست.

نکته مهم‌تر اینکه بر اساس برآورد بانک مرکزی ایران، سهم نفت (فروش داخلی و خارجی) از کل تولید ناخالص داخلی کشور در دوران قبل از تحریم‌ها حدود ۱۲ درصد بود و در نیمه ابتدایی سال جاری خورشیدی به ۵ درصد رسیده؛ یعنی نفت به معنی کل اقتصاد کشور نبوده و نیست.

حتی اگر کل صادرات کشور را در نظر بگیریم، بر اساس برآورد صندوق بین‌المللی پول صادرات نفتی، غیرنفتی و حتی خدمات ایران روی‌هم‌رفته در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۱۰ میلیارد دلار بود که در سال ۲۰۱۸ به ۹۷ میلیارد دلار، در سال ۲۰۱۹ به ۵۷ میلیارد دلار و در سال گذشته میلادی به ۴۶ میلیارد دلار رسیده است که این افت‌ها کلا به خاطر کاهش صادرات نفت خام ایران بوده است.

البته عدم توفیق در جذب سرمایه‌های خارجی و افت صادرات کشور تنها مربوط به تحریمها نمی‌شود و حتی اگر تحریمهای آمریکا نیز لغو شود، باقی ماندن ایران در لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی (اف‌ای‌تی‌اف) راه را بر تعاملات مالی و تجاری ایران تا حدود زیادی بسته نگه خواهد داشت و بانکهای جهانی در همکاری با ایران به شدت وسواس به خرج خواهند داد.

اما در کنار همه این مسائل، اقتصاد ایران حتی بدون تحریم‌ها نیز با معضل فساد، مدیریت نادرست و ناکارآمد، رانت و نبود رقابت آزاد و مهم‌تر از همه نقش پر رنگ دولت و نهادهای شبه دولتی در اقتصاد کشور مواجه است.

بر اساس برآورد سازمان شفافیت بین‌الملل که ماه گذشته منتشر شد، ایران در میان ۱۸۰ کشور از لحاظ گستردگی فساد مالی، در جایگاه ۱۴۹ قرار گرفته است.

به همین دلیل است که اقتصاد ایران در ابتدای انقلاب با کره جنوبی برابری می‌کرد، اما اکنون برابر یک سوم اقتصاد کره جنوبی است.

مقامات جمهوری اسلامی شاید افت ارزش ریال در سال‌های گذشته را به تحریم‌ها نسبت بدهند، اما ذکر این نکته خالی از لطف نیست که نرخ دلار ابتدای انقلاب حدود ۱۰ تومان بود و در سال ۱۳۹۰ که هنوز تحریم‌های اقتصادی علیه ایران وضع نشده بود، به بالای۱۲۰۰ تومان اوج گرفته بود. مهمترین علت آن نیز رشد سرسام‌آور نقدینگی و تورم افسارگسیخته در ایران بود.

نقدینگی در سال ۱۳۵۷ حدود ۲۵۷ میلیارد تومان بود، اکنون به ۱۳۱۰ هزار میلیارد (تریلیون) تومان رسیده است؛ یعنی پنج هزار برابر شده و نرخ دلار نیز از ۱۰ تومان به ۲۵ هزار تومان رسیده؛ یعنی ۲۵۰۰ برابر شده است.

MAR/DW/BILD

    این گزار شها در  حال  تکمیل شدن است 

         خبر گزاری مردانی نیوز  

         بیشتر بخوانید مطالب مرتبط  در  این ضمیمه از  

این خبر گزاری در حال باز سازی میباشد وبا عرض پوزش گروه فنی

 از  صبورییتان بسیار مموننیم 

بحران توافق هسته ای برجام"تحریمها "کنفرانس امنیتی مونیخ" هشدار آمریکا و اروپا به ایران در مورد "پیامدهای شدید" نقض برجام"هشدار وزیر امور خارجه آلمان به ایران: با آتش بازی نکنید"واکنش‌ها به لغو فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران توسط آمریکا

• قبلی
• بعدی